Jesper Juul cytaty o dzieciach związkach i życiu

JESPER JUUL to wybitny duński terapeuta rodzinny i pedagog o światowej renomie.  Zawdzięczamy mu odejście od wychowania autorytarnego opartego na posłuszeństwie, karach i przemocy psychicznej lub fizycznej oraz od filozofii wychowawczego permisywizmu. Stworzył nowy paradygmat wychowawczy (od posłuszeństwa do odpowiedzialności) bazujący na zaufaniu do naturalnych kompetencji dziecka. Najczęściej cytowany jest w kontekście wychowywania dzieci, jednak ten wpis: Jesper Juul cytaty dedykuje wszystkim, którzy pragną do swoich relacji z bliskim wnieść radość i jakość. Myśli Jespera Juula mają charakter uniwersalny. Warto poświęcić im chwilę. Warto też sięgnąć do jego książek pełnych miłości i mądrości.

Jesper Juul cytaty

#1

♦ ♦ ♦

[do dziecka:] „Zobacz, przez ostatnie dwa tygodnie ciągle się na ciebie wściekałem, kiedy zrobiłeś to i to. Nie wiem, jak mógłbym to zmienić. Czy możesz mi pomóc?”.

♦ ♦ ♦

Pochwała nie buduje u dziecka poczucia własnej wartości. Jeśli rodzice i otoczenie zachowują się tak, jakbyś był mistrzem świata we wszystkim, to kiedy znajdziesz się w prawdziwym świecie możesz doznać szoku. Bo tam przecież znajduje się mnóstwo innych mistrzów świata. Nagle otacza cię tłum ludzi, którzy w swoich rodzinach byli numerem jeden. Rodzice, którzy w ten sposób hodują dzieci, oddają im niedźwiedzią przysługę, bo one później nie potrafią zaakceptować, że życie może sprawiać ból, że człowiek może być rozczarowany i zły. Są jak pianiści, którzy w fortepianie akceptują tylko białe klawisze. To straszna sytuacja, która czyni z dzieci uczuciowe kaleki. Wielu dorosłych, którzy wychowywali się w takich rodzinach, sądzi, że powinni się rozwieść, gdy tylko w małżeństwie pojawią się pierwsze konflikty.

♦ ♦ ♦

Dialog, w którym godność stron jest jednakowo ceniona, pozwala każdemu wypowiedzieć swoje myśli, uczucia, marzenia, potrzeby i cele. Partnerzy nie próbują zagadać siebie nawzajem ani rozcieńczać przedmiotu rozmowy pustym teoretyzowaniem.

Jesper Juul cytaty

#2

♦ ♦ ♦

Moim zdaniem, największą stratą dzieci w ostatnim trzydziestoleciu jest fakt, że nie istnieje dla nich żadna przestrzeń wolna od dorosłych. Nie ma już drzewa na podwórku, gdzie mogłyby przebywać same. Dawniej dzieci kształtowały swoje kompetencje społeczne w zabawie i komunikacji z innym dziećmi. Takiej możliwości już prawie nie mają, bo nawet kiedy są razem, to dookoła stoją dorośli, którzy się do wszystkiego wtrącają. Na dodatek, często są oni tak romantycznie lub idealistycznie usposobieni, że nie tolerują żadnych konfliktów. Niewesoło jest być dzisiaj dzieckiem z tymi dorosłymi, którzy nie odstępują ich na krok. A przy tym zaczyna się w różnych środowiskach pedagogicznych mówić, że dzieci mają wielką potrzebę granic. To po prostu trudne do uwierzenia, bo życie dzieci nigdy nie było bardziej ograniczone niż teraz. Dorośli są przez cały dzień przy nich i je kontrolują.

♦ ♦ ♦

Po kilku latach stan zakochania w korzystnym wypadku zamieni się w miłość, która wyraża zainteresowanie i troskę o indywidualność, granice i potrzeby drugiej strony. W tej fazie uczymy się przekształcać serdeczne uczucia w serdeczne postępowanie – to znaczy takie, które przez partnera są odbierane jako wyraz miłości – albo się tego nie uczymy i stajemy się samotni w związku lub odchodzimy.

Jesper Juul cytaty

#3

♦ ♦ ♦

W związku dwojga dorosłych obie strony ponoszą jednakową odpowiedzialność za jakość wzajemnych relacji. Ale za jakość relacji z dzieckiem całkowitą odpowiedzialność ponosi wyłącznie strona dorosła.

♦ ♦ ♦

Najlepszym prezentem. jaki rodzice mogą dać dziecku, jest świadomość, że myślą, to co mówią, i mówią, to co myślą.

♦ ♦ ♦

Chodzi tylko o to, by okazywać dziecku taki sam szacunek, jaki okazywałabyś dorosłemu.

♦ ♦ ♦

Język miłości nie powinien być ani pozytywny, ani negatywny – tylko osobisty.

♦ ♦ ♦

Każdy człowiek jest inny ‒ dotyczy to po równi dzieci i dorosłych ‒ i dlatego trzeba szukać takich sposobów okazywania miłości innym, żeby mogła być przez nich odbierana jako miłość. Często się to nie udaje. Dlatego tak wiele par, które się kochają, nie potrafi żyć ze sobą razem. I dlatego też tak wielu rodziców, którzy naprawdę kochają swoje dzieci, codziennie je krzywdzi, mimo najlepszych i najczulszych intencji

Jesper Juul cytaty

#4

♦ ♦ ♦

To, co rodzice nazywają wychowaniem, nie przynosi żadnego efektu wychowawczego. Ich słowa wpadają dzieciom jednym uchem, a wypadają drugim. Wychowanie dzieci dokonuje się, jeśli można tak powiedzieć, między wierszami. Jak dzieci uczą się radzić sobie z konfliktami? No właśnie, obserwują, jak dorośli to robią. Nic nie pomogą napomnienia, że należy ze sobą rozmawiać grzecznie, skoro oni sami obrzucają się wyzwiskami. Dzieci nie robią tego, co im mówimy, one robią to co my robimy.

♦ ♦ ♦

Kiedy jego rodzice są zawsze bardzo mili i uśmiechnięci, uprzejmi i delikatni, jak ma się dowiedzieć, że inni ludzie bywają także urażeni, cierpią ból, frustrację, przeżywają smutek i tracą cierpliwość? I jeśli chcą, żeby było ono ciągle szczęśliwe, jak ma zrozumieć, że przeciwne uczucia, których doświadcza, również są dobre i jak najbardziej na miejscu? Co ma zrobić z całą resztą emocji, która kotłuje się w jego głowie?

♦ ♦ ♦

Miłość to nie to samo co obsługa.

Jesper Juul cytaty

#5

♦ ♦ ♦

Agresywne zachowania u dzieci – tak samo jak u dorosłych – biorą się z braku poczucia, że jest się kimś wartościowym dla innych ludzi, w szczególności dla bliskich.

♦ ♦ ♦

Człowiek tylko wtedy może z pełnym przekonaniem na coś się zgodzić, jeśli czuje, że ma możliwość niegodzenia się.

Jesper Juul cytaty

#6

♦ ♦ ♦

Bardzo interesujące, ale też trochę przerażające jest to, że większość rodziców przestaje obserwować swoje dzieci, kiedy nauczą się mówić. Przez pierwszych szesnaście‒osiemnaście miesięcy za wszelką cenę staramy się ustalić, które dźwięki oznaczają, że jest głodne, zmęczone itd. Kiedy jednak zaczyna mówić, zachowujemy się, jakbyśmy już wszystko o nim wiedzieli. Uważamy, że znamy je bardzo dobrze i dalej poznawać nie musimy. Nie interesuje nas obserwowanie, jak dziecko się rozwija, jak poszukuje i bada świat. Ograniczamy się tylko do informowania go o tym, co jest dobre, a co złe.

A przecież wciąż nie wiemy, kim jest nasze dziecko. Ono każdego dnia uczy się tysięcy nowych rzeczy. Malec, którego odbierasz z przedszkola, nie jest już tym samym dzieckiem, którego zostawiłeś tu rano. Przekonanie, że wiemy, co jest dla dziecka najlepsze, czyni z nas głupców. Nie wolno rezygnować z ciekawości i zaangażowania, należy studiować dziecięcy język ciała, tonację głosu, spojrzenia itd. Większość rodziców o tym zapomina i wszystko chce załatwić wychowywaniem.

Jesper Juul cytaty

#7

♦ ♦ ♦

Współcześnie nadal oswajamy się z ideą, że dzieci są nie tylko odrębnymi istotami, ale także stanowią wartość samą w sobie, gdyż są wyjątkowe i dobre tylko dlatego, że istnieją!

♦ ♦ ♦

♦ ♦ ♦

Decydujące dla owocnego dialogu jest rzeczywiste zainteresowanie punktem widzenia drugiej strony.

♦ ♦ ♦

Po drugie, odpowiedzialność osobista to fenomen, który w wysokim stopniu określa związek dwojga ludzi, niezależnie od tego, czy się ją uznaje, czy nie. Im mniej bowiem jesteśmy skłonni lub zdolni wziąć ją na siebie, tym więcej zrzucamy na partnera.

♦ ♦ ♦

Z psychologicznego punktu widzenia istnieją dwa dobre argumenty za rozwijaniem odpowiedzialności osobistej u dorosłych i dzieci. Po pierwsze, jest to najlepsza ochrona przed manipulacją ze strony innych ludzi: kto bowiem sam nie troszczy się o swoje granice i potrzeby, lecz pozostawia ten obowiązek otoczeniu, łatwo może zostać wykorzystany przez innych ludzi. I nawet jeśli ma do czynienia tylko z osobami życzliwymi, żadna z nich nie zadba właściwie o jego potrzeby, ponieważ nikt nie zna go tak dobrze, jak on sam. A nawet jeśli ktoś zna go dobrze, jest mało prawdopodobne, żeby także właściwie go rozumiał.

Jesper Juul cytaty

#8

♦ ♦ ♦

Jeśli chodzi o wychowanie dzieci, to największy problem z „metodami” polega na tym, że wszystkie służą jednemu i temu samemu celowi: posłuszeństwu dziecka wobec rodzica.

♦ ♦ ♦

Pewna stara norma głosi, że jednostka powinna poświęcić swoją indywidualność, aby grupa mogła być silna. Jednak psychologia i socjologia, a także praktyka terapeutyczna ostatnich czterdziestu lat uczą nas czegoś przeciwnego: im silniejsza jednostka, tym silniejsza grupa.

♦ ♦ ♦

Kiedy zawsze dajemy dzieciom to, czego chcą, wtedy nie dostają one tego, czego naprawdę potrzebują: swoich rodziców.

♦ ♦ ♦

Nie można pouczać ludzi na temat ich własnego życia, można im tylko w ich życiu towarzyszyć.

♦ ♦ ♦

Należy pamiętać, że zawsze strona, która ma władzę, odpowiada za jakość obustronnych relacji.

♦ ♦ ♦

Nikt nie może zabrać ci wolności! Wolność oddajemy dobrowolnie jako znak naszej miłości i poczucia obowiązku.(…)Jeśli wszystko poświęcisz dla partnerki albo dziecka, wkrótce obwinisz ich o swoje nieszczęście.

♦ ♦ ♦

Wiele z tego, co rodzice nazywają nieposłuszeństwem, wynika po prostu z niejasności ich komunikatów, albo tego, że nie są świadomi wymowy swoich słów lub zachowań. A dzieci rak samo mocno ustosunkowują się do świadomych, jak i nieświadomych zachowań dorosłych.

Jesper Juul cytaty

#9

♦ ♦ ♦

Zawsze kiedy mówimy komuś „Nie”, mówimy „Tak” swojej własnej integralności.

♦ ♦ ♦

Kiedy „Nie” płynie wprost z twojej integralności, wtedy jest to przyjazne „Nie”: „Wiem, że chciałbyś, żebym z tobą poszła, ale mimo to zostanę. Jestem dzisiaj zbyt zmęczona”. To samo można jednak powiedzieć w nieprzyjazny sposób: „Nie. Jak w ogóle możesz mnie o to pytać, przecież widzisz, że jestem zmęczona?”. W obu wypadkach mówisz „Nie”, ale w obu brzmi to inaczej.

♦ ♦ ♦

Niestety, podłoga jest lepszym wychowawcą niż niejeden rodzic, bo kiedy trzylatek wspina się na wysokie krzesło, to podłoga nauczy go, że upadek może bardzo boleć. Podłoga nie skrytykuje go i nie obwini, co, niestety, często robią rodzice: „A nie mówiłem, żebyś nie wchodził na to krzesło! Jesteś niegrzeczny, nie słuchasz taty!”. Takie słowa są zupełnie zbyteczne, bo bardziej bolą niż sam upadek. Zostawiają dziecko z piętnem „zła”, „niegrzeczności”.

♦ ♦ ♦

W istocie, jesteśmy istotami irracjonalnymi, targanymi przez zazdrość, zawiść, egoizm, poczucie niższości lub wyższości. Wystarczy tylko jedno z tych uczuć, żeby zniszczyć związek z drugą osobą. Ale jest też inna strona ludzkiej natury, która wyraża się w nieustającym dążeniu do bycia częścią jakiejś wspólnoty.

♦ ♦ ♦

Jeśli nie pomożemy dziecku wyrażać swojego sprzeciwu w słowach, zacznie wyrażać go całym swoim zachowaniem.

Jesper Juul cytaty

#10

♦ ♦ ♦

Kiedy więc widzę, że jakiś ojciec zranił swojego syna czy córkę, a potem mówi: „Zrobiłem to tylko dlatego, że go kocham”, to chciałbym zwrócić mu uwagę na fakt, że wprawdzie jego miłość jest bez zarzutu, ale jego postępowanie nie zostanie przyjęte przez dziecko jako miłość.

♦ ♦ ♦

Dla mnie osobiście pochwały są smutne.
Kiedy ktoś przykleja mi pozytywną etykietkę, wewnątrz chce mi się płakać, bo uświadamiam sobie, jak mało czuję się naprawdę dostrzeżony.

♦ ♦ ♦

Rodzice, którzy czują frustrację z powodu braku autorytetu u dzieci i niedostatecznej siły przekonywania, są pod tym względem najczęściej równie poszkodowani w stosunku do ludzi dorosłych. Czy chodzi o partnera, rodziców, teściów, przełożonych czy kolegów – czują, że nie dostają od nich dość szacunku i zrozumienia, że są wykorzystywani, obrażani albo ignorowani. Tak to właśnie jest z dziećmi: dotykają nieświadomie naszych czułych miejsc i w ten sposób pomagają nam stać się naprawdę dorosłymi.

♦ ♦ ♦

Uważam, że głęboka prawda tkwi w powiedzeniu: oceniając swoje dzieci jako złe, sprawiasz, że stają się złe.

♦ ♦ ♦

Konstruktywne relacje z partnerem i dziećmi polegają na tym, że chcemy się rozwijać nie dlatego, iż inni narzucają nam swoje warunki, ale aby nasi bliscy nie cierpieli.

♦ ♦ ♦

Dziecko, podobnie jak człowiek dorosły, na ogół czuje się bezwartościowe, nieodpowiedzialne, nieporadne, głupie i nieudolne, kiedy się je nieustannie bombarduje zasadami. A gdy spotka się z szacunkiem, staje się znacznie bardziej skore do współpracy.

Jesper Juul podkreślał, że żadna metoda wychowawcza nie zastąpi autentycznej relacji dorosłego z dzieckiem.

Czytaj również cytaty o

• zazdrości

• przyjaźni

•  z Małego Księcia

• Smutne cytaty po angielsku